Rak piersi - informacje ogólne

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce. Każdego roku notuje się ponad 17000 nowych zachorowań.

Etiologia - czyli przyczyna występowania jest nieznana. Tylko około 5-10% zachorowań ma charakter dziedziczny. Jest kilka czynników ryzyka: płeć (na 100 zachorowań jedno wystąpi u mężczyzny), starszy wiek (ryzyko wystąpienia nowotworu jest najwyższe po 50 r.ż.), nosicielstwo mutacji genów BRCA1 i BRCA2, rodzinne występowanie raka piersi, pierwsza miesiączka we wczesnym wieku, menopauza w późnym wieku, długotrwała hormonalna terapia zastępcza, otyłość, cukrzyca, dieta wysoko tłuszczowa spożywanie dużych ilości alkoholu.

Profilaktyka w przypadku raka piersi jest kluczowym elementem wczesnego wykrycia tego nowotworu. Każda kobieta raz w miesiącu powinna oglądać swoje piersi i zbadać je, najlepiej pomiędzy 1 a 10 dniem cyklu menstruacyjnego.

Profilaktyka badań kobiet bez objawów i dodatkowych czynników ryzyka:

• między 20 a 39 r.ż badanie lekarskie co 36 miesięcy, bez mammografii (MMG)
• między 40 a 49 r.ż badanie lekarskie co 12 miesięcy, a MMG w zależności od wywiadu rodzinnego
• między 50 a 69 r.ż. badanie lekarskie co 12 miesięcy, a MMG co 24 miesiące
• między 50 a 69 r.ż. badanie lekarskie co 12 miesięcy, a MMG co 24 miesiące

Diagnostyka u chorych na raka piersi obejmuje badanie podmiotowe i przedmiotowe, badania laboratoryjne, obrazowe.

Zalecenia profilaktyczne dla kobiet w grupie wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi (potwierdzony rak piersi w rodzinie poniżej 40 r.ż.; wystąpienie rak piersi lub raka jajnika u matki lub siostry, obustronny rak piersi w rodzinie, wykrycie mutacji genu BRCA1 i/lub BRCA2) badanie lekarskie co 6 miesięcy, wykonywanie badania rezonansu magnetycznego (NMR) piersi co 6 miesięcy (do 30ż.r.) a po 30 r.ż. co 6 miesięcy naprzemiennie NMR i MMG oraz ultrasnonografia (USG) piersi co 12 miesięcy. Od 35 r.ż. co 6 miesięcy badanie ginekologiczne z USG i oznaczeniem markera CA125.

Przy miejscowo zaawansowanym raku piersi i w przypadku rozsiewu choroby: dodatkowo wykonujemy scyntygrafię kośćca, tomografię komputerową jamy brzusznej TK j. brzusznej oraz PET-TK

Wskazania do NMR u chorych na raka piersi:

• przed leczeniem operacyjnym:
  • inwazyjny rak zrazikowy
  • różna wielkość guza w MMG i USG powyżej 1cm
  • rak ukryty
• badanie przesiewowe w BRCA1 i 2, wysokie ryzyko zachorowania na raka piersi
• wcześniejsze naświetlanie - radioterapia (RT) na obszar ściany klatki piersiowej (np. z powodu chłoniaka Hodgkina)
• ocena odpowiedzi na indukcyjną chemioterapię (CTH)
• po leczeniu oszczędzającym gruczoł piersiowy (BCT), jeżeli w innych badaniach wyniki są niejednoznaczne
• po zabiegach powiększania/rekonstrukcji piersi: przy podejrzeniu pęknięcia implantu
• rak piersi zapalny